PAŃSTWOWA AGENCJA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH
O NAS KONTAKT Parpa BIP Parpa ENG A A A

baner01

 

Nielegalna produkcja i handel alkoholem
W wyniku prowadzonych przez Policję działań stwierdzono 3.459 przestępstw z art. 43 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi, w tym ujawniono 2.509 przypadków nielegalnego handlu alkoholem (podawania) –, z czego:

  • 1.197 miało miejsce w placówkach handlowych i gastronomicznych,
  • 1.312 w innych miejscach.

W całej Polsce, w wyniku podejmowanych w 2004 r. działań, Policja zakwestionowała ogółem:

  • 35.022,8 l. wódki,
  • 145.005, 7 l. spirytusu,
  • 5.570, 9 l. wina,
  • 23.260 l. piwa,
  • 4.550, 3 l. innych napojów alkoholowych.


W skali całego roku Policja ujawniła 279 przypadków nielegalnej produkcji spirytusu/wyrobów spirytusowych. W związku z tym zakwestionowano:

  • 4.314, l. bimbru;
  • 29.799, 5 l. zacieru;
  • ujawniono 174 aparatury do wyrobu spirytusu i wyrobów spirytusowych.


Nielegalny przewóz alkoholu przez granicę
Straż Graniczna
W 2004 roku Straż Graniczna prowadziła intensywne działania ukierunkowane na ujawnianie, rozpoznawanie i likwidację przestępczej działalności związanej z przemytem wyrobów akcyzowych.
Działania skierowane na zwalczanie przemytu alkoholu realizowane były przez funkcjonariuszy Straży Granicznej w trakcie pełnienia służby w ochronie granicy państwowej poprzez m.in. kontrolę osób i środków transportu przekraczających granicę państwową, a także w ramach kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium RP, kontroli bazarów i targowisk w strefie nadgranicznej.
Tak jak w latach ubiegłych, w dalszym ciągu przy ich realizacji ściśle współdziałano z właściwymi miejscowo służbami celnymi, jednostkami Policji oraz innymi organami, z którymi odbywano wspólne spotkania, w trakcie których uzgadniano zakres realizacji wspólnych działań, ich koordynację i wzajemną pomoc, jak również sposób gromadzenia, przetwarzania i wymiany informacji dotyczących omawianego zjawiska.
W 2004 roku Straż Graniczna wszczęła ogółem 2.837 postępowań przygotowawczych (wzrost o 24,5% w stosunku do roku 2003) w sprawie przemytu wyrobów oznaczanych znakami skarbowymi akcyzy, w tym m.in. na granicy:

  • zewnętrznej 2.056 (wzrost o 11,4%),
  • wewnętrznej 718 (wzrost prawie 2–krotny).

Wartość wykrytego przez SG przemytu alkoholu wyniosła ogółem 3,4 mln zł (spadek o 33,8%), w tym na granicy:

  • zewnętrznej 2,1 mln zł (spadek o 52,3%),
  • wewnętrznej 1,1 mln zł (wzrost ponad 2–krotny)
  • oraz w głębi kraju ponad 200 tys. zł (spadek o 16,3%).

Ponadto, w ramach prowadzonych we współdziałaniu z innymi organami działań związanych z kontrolą legalności pobytu cudzoziemców na terytorium RP, zabezpieczono 15.747,51 litrów alkoholu.

Z analizy przytoczonych danych, a także rozpoznania posiadanego przez służbę dochodzeniowo – śledczą wynika, że trend wzrostowy występujący w latach 2000 – 2002 został zdecydowanie zahamowany, wręcz wykazuje tendencję spadkową.
Na spadek wartości przemycanego do Polski alkoholu miało wpływ m.in. zmniejszenie stawki akcyzy na wyroby spirytusowe, obniżające ich ceny detaliczne, jak również wynikający z wyrównywania się cen spadek opłacalności przemytu tej kategorii towaru.
Niewątpliwie wpływ na powyższy spadek miała również poprawa efektów ścigania przestępstw w ogóle, w tym także skierowanych przeciwko przemytowi alkoholu, związana z podejmowanymi przez Straż Graniczną działaniami, mającymi na celu uszczelnianie granicy państwowej.

Służba Celna


Tabela 5.6. Liczba spraw oraz wartość wyrobów alkoholowych w przywozie będących przedmiotem przestępstwa w roku 2004:

Nazwa towaru

Liczba spraw

litry

Wartość w zł

Piwo (wg kodu Taryfy celnej 2203)

14

521

2.400

Wina ze świeżych winogron łącznie z winami wzmocnionymi (wg kodu Taryfy celnej 2204)

90

439

7.512,65

Wyroby spirytusowe o objętości mocy od 80% wzwyż (wg kodu Taryfy celnej 2207)

3.621

145.344

4.391.531,9


Wyroby spirytusowe o objętości mocy poniżej 80% (wg kodu Taryfy celnej 2208)

3.287

36.319

1.922.376,8

Źródło: Ministerstwo Finansów; Departament Kontroli Celno–Akcyzowej

Wykroczenia w obrocie handlowym napojami alkoholowymi
W całej Polsce Policja kierowała wnioski o ukaranie do sądów grodzkich za naruszenie przepisów ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi.

W skali kraju w 2004 roku Policja skierowała 21.409 wniosków o ukaranie do sądów grodzkich za naruszenie art. 431 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi. W 2.264 przypadkach nie kierowano wniosków o ukaranie, w 747 przypadkach udzielano pouczeń i ostrzeżeń na podstawie art. 41 kw.
W przypadku naruszenia art. 44 cytowanej ustawy, skierowano do sądów 37 wniosków o ukaranie, w 7 zaś przypadkach nie składano takich wniosków.

Nieprawidłowości stwierdzone przez Inspekcję Handlową
Inspekcja Handlowa przeprowadziła w 2004 roku kontrole prawidłowości obrotu wyrobami alkoholowymi i tytoniowymi. Kontrolami objęto 4.779 placówek detalicznych, 1.181 placówek gastronomicznych i 183 magazyny hurtowe.

Do najistotniejszych nieprawidłowości stwierdzonych w toku kontroli zaliczyć należy:

  • sprzedaż napojów alkoholowych bez zezwolenia w 84 placówkach handlu detalicznego i gastronomicznego,
  • sprzedaż w 31 magazynach hurtowych wyrobów alkoholowych przedsiębiorcom nieposiadającym zezwoleń na obrót takimi artykułami,
  • brak w 446 placówkach wywieszek informujących o szkodliwości spożywania alkoholu,
  • inne naruszenia ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w 34 placówkach (sprzedaż nietrzeźwym, promocja, konsumpcja w sklepach i inne).

Ponadto ujawniano przypadki wprowadzania do obrotu wyrobów alkoholowych oznaczonych sfałszowanymi banderolami lub bez banderol, sprzedaż wyrobów tytoniowych w miejscach niedozwolonych i na sztuki oraz reklamę takich wyrobów.
W wyniku ustaleń kontroli m.in. skierowano 90 spraw do prokuratur lub Policji, 26 spraw do sądów rejonowych, 26 informacji do organów kontroli finansowej. Nałożono 418 mandatów karnych na łączną kwotę 100,2 tys. zł.

W 2004 roku Inspekcja Handlowa, realizując swoje ustawowe zadania ochrony interesów i praw konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa, a także wynikające z kierunków działania Inspekcji Handlowej w 2004 roku przeprowadziła kontrole, w czasie których sprawdzono przestrzeganie przepisów ustaw o:

  • wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi,
  • oznaczaniu wyrobów znakami skarbowymi akcyzy,
  • podatku akcyzowym (przepisy ustawy o podatku akcyzowym, uchylające ustawę
    o oznaczeniu wyrobów znakami skarbowymi akcyzy, weszły w życie 1 maja 2004 r.) Dz.U z 2004 r. Nr 29, poz. 257 oraz Nr 68, poz. 623.
  • ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz wydanych z ich upoważnienia normatywnych aktów wykonawczych.

Celem tych kontroli było egzekwowanie zakazów i nakazów regulujących obrót wyrobami alkoholowymi i tytoniowymi oraz eliminowanie z rynku takich wyrobów pochodzących z nielegalnych źródeł, stwarzających potencjalne zagrożenie zdrowia lub życia konsumenta.
Tego typu kontrole prowadzone są głównie w połączeniu z kontrolami dotyczącymi innych tematów o zasięgu krajowym. Wynika to z szeregu nowych zadań nałożonych na Inspekcję Handlową oraz z uwagi na ograniczony potencjał kontrolny Wojewódzkich Inspektoratów Inspekcji Handlowej.

Wyniki kontroli przestrzegania ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi
Przestrzeganie przepisów ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi sprawdzano w placówkach prowadzących sprzedaż napojów alkoholowych zwłaszcza w zakresie posiadania aktualnych zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, prowadzenia sprzedaży zgodnie z warunkami posiadanych zezwoleń, uwidaczniania informacji o szkodliwości spożywania napojów alkoholowych, przestrzegania zakazu sprzedaży alkoholu osobom nieletnim, nietrzeźwym, na kredyt lub pod zastaw, przestrzegania zakazu reklamy lub promocji wyrobów alkoholowych w miejscach niedozwolonych.
Problematyka ta była sprawdzana ogółem w 6.143 podmiotach – w 4.779 placówkach detalicznych, 1.181 placówkach gastronomicznych i 183 magazynach hurtowych (w tym w 23 prowadzących obrót wyrobami alkoholowymi o zawartości powyżej 18% alkoholu.

Ustalenia kontroli przeprowadzonych w sklepach i zakładach gastronomicznych
W czasie prowadzonych działań stwierdzono:

  1. w 84 placówkach handlu detalicznego i gastronomicznego sprzedaż napojów alkoholowych bez wymaganych zezwoleń (w roku 2003 w 149). Udokumentowana wartość wprowadzonych w ten sposób do obrotu napojów alkoholowych wyniosła 301 tys. zł. Przedsiębiorcy prowadzili niezgodny z przepisami obrót wyrobami alkoholowymi w następujących przypadkach:
    • w ogóle nie posiadali zezwoleń,
    • posługiwali się zezwoleniami, których ważność wygasła w związku z prawomocnymi decyzjami organów zezwalających z powodu np. nie wnoszenia opłat na rzecz gmin,
    • posiadali zezwolenia na podawanie piwa, a nie posiadali na wyroby spirytusowe służące do produkcji znajdujących się w ofercie drinków czy aperitifów,
    • posiadali zezwolenia na podawanie wyrobów alkoholowych w zakładach gastronomicznych, a nie posiadali odrębnych zezwoleń na podawanie takich napojów w otwieranych sezonowo ogródkach,
    • działając w imieniu innego przedsiębiorcy posługiwali się wydanymi dla niego zezwoleniami.
  2. w 446 placówkach brak wywieszek informujących o szkodliwości spożywania alkoholu,
  3. w 5 placówkach detalicznych konsumpcję alkoholu na miejscu,
  4. w 4 placówkach brak wydzielonego stoiska z detaliczną sprzedażą napojów alkoholowych o zawartości powyżej 4,5% alkoholu, oprócz piwa,
  5. sprzedaż alkoholu w 5 obiektach komunikacji publicznej,
  6. 4 przypadki promocji napojów alkoholowych,
  7. niewniesienie przez 4 przedsiębiorców opłat na rzecz gmin za korzystanie z zezwoleń,
  8. 12 przypadków sprzedaży alkoholu osobie znajdującej się stanie nietrzeźwości.

Ustalenia kontroli przeprowadzonych w magazynach hurtowych
Kontrolami objęto 183 magazyny.

  • w 31 hurtowniach (w roku 2003 w 26) stwierdzono sprzedaż napojów alkoholowych przedsiębiorcom nieposiadającym zezwolenia na obrót takimi artykułami na łączną kwotę 1.626,6 tys. zł.
  • sprzedaż detaliczną bez zezwolenia w 2 magazynach.

W toku prowadzonych działań ujawniono ponadto 1 przypadek nie zarejestrowania w organie koncesyjnym nowego magazynu oraz 1 przypadek niedozwolonego powierzenia innemu przedsiębiorcy – pośrednikowi prowadzenia hurtowej sprzedaży wyrobów alkoholowych.

Wykorzystanie ustaleń kontroli
Ustalenia kontroli dały podstawę do skierowania:

  • 90 spraw do prokuratur lub Policji,
  • 26 spraw do sądów rejonowych z wnioskami o ukaranie,
  • 26 informacji do organów kontroli finansowej,
  • 27 powiadomień do organów zezwalających,
  • 2 wniosków o cofnięcie zezwoleń na prowadzenie sprzedaży detalicznej napojów alkoholowych.

Wydano 40 zarządzeń wstrzymujących sprzedaż napojów alkoholowych oraz nałożono 418 mandatów karnych na łączną kwotę 100,2 tys. zł.

Przestrzeganie przepisów o oznaczaniu wyrobów alkoholowych i tytoniowych znakami skarbowymi akcyzy
Przepisami regulującymi to zagadnienie były do dnia 31 kwietnia 2004 roku ustawa z dnia 2 grudnia 1993 roku o oznaczaniu wyrobów znakami skarbowymi akcyzy (Dz. U. Nr 127, poz. 584 ze zm.) oraz rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 13 sierpnia 2003 roku w sprawie oznaczania wyrobów znakami skarbowymi akcyzy (Dz. U. Nr 145, poz. 1406). Powyższe akty prawne zostały uchylone i z dniem 1 maja 2004 roku weszły w życie przepisy ustawy z dnia 23 stycznia 2004 roku o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 29, poz. 257) oraz rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 kwietnia 2004 roku w sprawie oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy (Dz. U. Nr 80, poz. 742).
Kontrole przeprowadzono w 5247 jednostkach handlowych, w których sprzedawany jest alkohol i wyroby tytoniowe tj.: w 4.247 placówkach detalicznych, 833 placówkach gastronomicznych i w 167 hurtowniach.

Niektórych kontroli dokonano razem z funkcjonariuszami Policji i urzędów celnych wykonujących zadania w zakresie akcyzy krajowej.

W toku kontroli stwierdzono:

  • oferowanie do sprzedaży wyrobów alkoholowych oznaczonych sfałszowanymi banderolami w 2 placówkach,
  • sprzedaż wyrobów alkoholowych z banderolami uszkodzonymi lub z banderolami, które utraciły ważność z dniem 01.01.2003 roku – w 6 placówkach,
  • sprzedaż w 1 zakładzie gastronomicznym wyrobów alkoholowych produkcji zagranicznej bez bandero.

Podsumowanie i wnioski

  1. Przeprowadzone w 2004 roku kontrole ujawniły (podobnie jak w latach poprzednich) szereg naruszeń większości zakazów i nakazów wymienionych w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Odnotowano jednak spadek liczby placówek detalicznych i gastronomicznych, w których oferowano napoje alkoholowe bez zezwolenia. W dalszym ciągu poważnym problemem jest jednak łatwość z jaką przedsiębiorcy nie posiadający takich zezwoleń mogli zaopatrywać się w alkohole w magazynach hurtowych bowiem ich właściciele nie zawsze dopełniali obowiązku sprawdzania czy kupujący posiadał ważne zezwolenie. Inni aby ukryć sprzedaż nieuprawnionym zamiast imiennych faktur VAT dokumentowali transakcje paragonami.
    W porównaniu z ubiegłymi latami spadła też ilość naruszeń ww. ustawy w zakresie niedozwolonej reklamy napojów alkoholowych, braku wyodrębnionych stoisk z ich sprzedażą, rozszerzenia czasu sprzedaży ponad określony w zezwoleniu.
  2. W dalszym ciągu ujawniano przypadki (głównie w woj. śląskim) wprowadzania do obrotu wyrobów alkoholowych z fałszywymi banderolami, alkoholi nieznanego pochodzenia bądź nie oznaczonych znakami skarbowymi akcyzy.
  3. Sprawdzając przestrzeganie postanowień ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych stwierdzano przypadki zabronionej reklamy takich wyrobów, sprzedaż w miejscach niedozwolonych, sprzedaż na sztuki.
  4. Ustalenia przeprowadzonych kontroli dają podstawę do kontynuowania podobnych działań w 2005 roku
2014 PARPA - Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych -  Polityka Plików Cookie